اگر سیاتیک دارید، حتما این مطلب را بخوانید

عصب سیاتیک طولانی‌ترین عصب بدن و یکی از مهم‌ترین آن‌ها است. این عصب تاثیر مستقیمی بر توانایی شما برای کنترل و احساس پاهایتان دارد. وقتی این عصب تحریک شود، Sciatica را تجربه خواهید کرد. سیاتیک ممکن است نتیجه یک عصب فشرده در قسمت تحتانی ستون فقرات باشد، اما می‌تواند علائمی را در پشت و پاها ایجاد کند. سیاتیک یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از مشکل دیگری است که عصب Sciatica را درگیر می‌کند.

عصب سیاتیک از قسمت پایین کمر، از باسن و پاها پایین می‌رود و درست به زیر زانو ختم می‌شود. این عصب چندین ماهیچه را در ساق پا کنترل می‌کند و حس را به پوست پا و قسمت اعظم ساق پا می‌رساند. در این مطلب از مجله طبی به طور مفصل همه جنبه‌های Sciatica را توضیح خواهیم داد.

سیاتیک چیست؟

Sciatica درد عصبی ناشی از آسیب یا تحریک عصب سیاتیک است. این عصب علاوه بر درد، می‌تواند علائمی همانند سوزن‌سوزن‌شدن یا بی‌حسی در پشت یا باسن ایجاد کند که ممکن است به پایین ساق پا هم سرایت کند. هر انسان دو عصب سیاتیک دارد که در هر طرف بدن وجود دارد. هر عصب Sciatica از یک طرف لگن و باسن شما عبور می‌کند. هر کدام از پاها در یک سمت بدن شما پایین می‌روند تا زمانی که دقیقا به زیر زانوی شما برسند.

هنگامی که به آنجا می‌رسند، به اعصاب دیگری تقسیم می‌شوند که به قسمت‌های پایین‌تر از جمله ساق پا، پا و انگشتان پا متصل خواهند شد. داشتن Sciatica به این معنی است که شما می‌توانید درد خفیف تا شدید را در هر جایی با اعصاب متصل به عصب Sciatica تجربه کنید. این علائم می‌تواند کمر، باسن یا پاهای شما را تحت‌تأثیر قرار دهد.

رگ سیاتیک کجاست؟

رگ سیاتیک طولانی‌ترین و ضخیم‌ترین عصب بدن بوده و عرض آن تا 2 سانتی‌متر است. Sciatica علیرغم نامش، فقط یک عصب نیست و در واقع یک دسته از اعصاب است که از پنج ریشه عصبی منشعب از نخاع شما منشعب می‌شود. رگ Sciatica از ناحیه کمر شروع شده و از پشت باسن به پشت ران می‌رود. سپس در بالاتر از مفصل زانو به دو شاخه تقسیم می‌شود که به عصب درشت نی و عصب نازک نی معروف هستند.

علائم سیاتیک چیست؟

یکی از علائم اصلی سیاتیک درد در هر نقطه از عصب سیاتیک است. این درد می‌تواند از قسمت پایین کمر، از طریق باسن، تا پایین پشت هر یک از پاها باشد. Sciatica نتیجه آسیب به عصب سیاتیک است و اکثر افراد درد Sciatica را به‌عنوان سوزش یا همانند شوک الکتریکی توصیف می‌کنند. این درد همچنین اغلب به ساق پا در سمت آسیب‌دیده گسترش پیدا می‌کند. درد معمولاً با سرفه، عطسه، خم‌شدن یا بلندکردن پاها به سمت بالا هنگام درازکشیدن به پشت اتفاق می‌افتد. سایر علائم سیاتیک شامل موارد زیر می‌شود:

• دردی که با حرکت بدتر می‌شود
• بی‌حسی، سوزش یا ضعف در پاها و در امتداد مسیر عصب Sciatica که ممکن است در موارد شدید موجب ازدست‌دادن احساس یا حرکت شود
• احساس سوزن‌سوزن‌شدن در انگشتان پا
• ضعف عضلانی
• بی‌اختیاری و ناتوانی در کنترل مثانه یا روده که البته نادر است ولی نیاز به توجه فوری دارد

علت سیاتیک چیست؟

دلیل ایجاد Sciatica شامل هر چیزی می‌شود که به عصب سیاتیک یا ریشه‌های عصبی آن فشار می‌آورد. در بیشتر مواقع، Sciatica ناشی از عامل جدی نیست. بااین‌حال، گاهی اوقات Sciatica می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• فتق دیسک
• آسیب ستون فقرات
• خارهای استخوانی ناشی از آرتروز
• باریک شدن کانال نخاعی
• تومور
• آبسه
• سندرم دم اسب، یک نوع نادر و جدی از تنگی نخاعی
• اسپوندیلولیستزیس، وضعیتی که در آن دیسک روی مهره زیر آن به جلو می‌لغزد
• فرسودگی عمومی

عوامل خطر سیاتیک چیست؟

عوامل خطر رایج برای Sciatica شامل موارد زیر می‌شود:

اضافه‌وزن یا چاقی: ستون فقرات همانند یک جرثقیل ساختمانی است. وزنی که در جلوی بدن خود حمل می‌کنید همان چیزی است که ستون فقرات شما باید آن را بالا ببرد. عضلات پشت شما همانند وینچ و کابل هستند که شما را به‌صورت عمودی می‌کشند. هرچه وزن بیشتری داشته باشید، عضلات پشت شما باید بیشتر کار کنند که می‌تواند منجر به کشیدگی کمر، درد و مشکلات دیگر شود.

شغل: اگر فردی به طور منظم کارهایی را انجام دهد که نیاز به بلندکردن بارهای سنگین برای مدت طولانی داشته باشد، بیشتر در معرض خطر Sciatica قرار می‌گیرد.

سابقه کمردرد: داشتن سابقه کمردرد یا مشکلات کمر ممکن است خطر ابتلا به Sciatica را در فرد افزایش دهد.

سن: Sciatica در سنین 30 تا 50 سالگی شایع‌تر است.

پزشک چگونه سیاتیک را تشخیص می‌دهد؟

پزشک شما معمولاً می‌تواند با سؤال در مورد درد و معاینه ستون فقرات و پاهای شما، سیاتیک را تشخیص دهد. پزشک همچنین احتمال دارد از فرد بخواهد مانورهای اساسی را انجام دهد که عصب سیاتیک را کشش می‌دهد. ایجاد درد در ساق پا در حین انجام این مانورها می‌تواند نشان‌دهنده Sciatica باشد. اگر درد برای بیش از 6 تا 8 هفته ادامه یابد، ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری همانند اشعه ایکس، MRI، سی تی اسکن و الکترومیوگرافی برای کمک به شناسایی چیزی که عصب سیاتیک را فشرده می‌کند و موجب علائم می‌شود، ضروری باشد.

روش‌های درمان سیاتیک

درمان سیاتیک معمولاً شامل تلاش برای کاهش درد و افزایش تحرک است. بسیاری از درمان‌ها کارهایی هستند که می‌توانید خودتان انجام دهید. اگر Sciatica از بین نمی‌رود یا شدید است، چندین گزینه درمانی وجود دارد. اگر مورد شما شدید باشد یا سایر درمان‌ها به بهبود آن کمکی نکنند، ممکن است جراحی نیاز باشد. در ادامه به معرفی همه روش‌های درمان Sciatica خواهیم پرداخت.

خوددرمانی برای تسکین درد سیاتیک

بسته به علت، موارد خفیف‌ سیاتیک معمولاً با خوددرمانی بهتر می‌شوند. توجه داشته باشید که دردهای متوسط ​​تا شدید، همراه با بی‌حسی و گزگز یا ضعف عضلانی، همه علائمی هستند که نیاز به مراقبت‌های پزشکی حرفه‌ای دارند و شما نباید در این موارد خوددرمانی کنید. در حالت کلی خوددرمانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

کمپرس یخ: کمپرس سرد یا یخ می‌تواند به کاهش درد و تورم در چند روز اول پس از شروع درد سیاتیک کمک کند. برای این کار می‌توانید از کیسه یخ استفاده کنید، اما همیشه آن‌ را در یک حوله بپیچید تا از آسیب‌های ناشی از سرما به پوست خود جلوگیری نمایید. کمپرس یخ را روزی چند بار و هر بار 20 دقیقه بر روی ناحیه دردناک قرار دهید.

کمپرس گرم: پس از چند روز اول استفاده از کمپرس یخ، به یک پد گرم‌کننده یا کمپرس گرم نیاز دارید. کمپرس گرم را هر بار به مدت 20 دقیقه بر روی ناحیه مورد نظر قرار دهید. در‌صورتی‌که هنوز درد دارید، هر کدام از کمپرس گرم و سرد را امتحان کنید و از هر کدام که به بهترین شکل ناراحتی شما را تسکین می‌دهد، استفاده نمایید.

داروهای بدون نسخه: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی معمولاً اولین انتخاب هستند. این داروها درد، تورم و التهاب را کاهش می‌دهند.

کشش و فعالیت: یادگیری نحوه انجام حرکات کششی مناسب از یک مربی می‌تواند کمک بزرگی برای بهبود Sciatica باشد. سایر تمرینات تقویتی عمومی، تقویت عضلات مرکزی و تمرینات هوازی هم می‌توانند بسیار مؤثر باشند.

انجام ورزش برای سیاتیک

ورزش یکی از بهترین راه‌ها برای مدیریت و کاهش درد Sciatica است. تمرینات مناسب به تقویت عضلات کمر و باسن کمک می‌کنند، انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهند و فشار روی عصب سیاتیک را کاهش خواهند داد. کشش همسترینگ، پل، حرکت گربه – شتر و شنا روی زانو نمونه‌هایی از ورزش سیاتیک محسوب می‌شوند. قبل از شروع هر برنامه ورزشی، حتماً با پزشک یا فیزیوتراپ خود مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند تمرینات مناسب را باتوجه‌به وضعیت شما تجویز کنند.

درمان‌های محافظه‌کارانه در کاهش درد و التهاب

درمان‌های محافظه‌کارانه یک قدم بالاتر از خوددرمانی است. اگر خودمراقبتی مفید نباشد یا اگر علائم شما به‌اندازه کافی شدید باشد که نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشید، پزشک شما می‌تواند این موارد را ارائه دهد. درمان‌های محافظه‌کارانه می‌تواند شامل درمان‌های مشابه خودمراقبتی باشد، اما با راهنمایی پزشک و شامل موارد زیر می‌شود:

داروهای تجویزی: داروهای مسکن، شل‌کننده‌های عضلانی و سایر داروها ممکن است به علائم سیاتیک کمک کنند. سایر داروها همانند داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای و داروهای ضدتشنج هم ممکن است در صورت داشتن درد مزمن کمک کنند.  توجه داشته باشید که انتخاب بهترین قرص برای درد سیاتیک به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ بنابراین بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

فیزیوتراپی: هدف فیزیوتراپی یافتن حرکات ورزشی است که با کاهش فشار روی عصب، درد Sciatica را کاهش می‌دهد. گزینه‌ها شامل ورزش‌های کششی یا فعالیت‌های سبک همانند پیاده‌روی، شنا یا ایروبیک در آب است.

دستگاه پلاتینر تراپی: افرادی که توانایی مالی برای مراجعه به مراکز فیزیورتایپ را ندارند یا سخت است که هر روز از خانه خارج شوند، می‌توانند از دستگاه فیزیوتراپی خانگی که ساخت کشور آلمان است استفاده کنند. دستگاه پلاتینر تراپی با استفاده از 3 تکنولوژی خاص خود (اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس) به راحتی درد و ناراحتی در کمر را از بین می‌برد.

ماساژ درمانی: ماساژ می‌تواند به شل‌شدن عضلات بزرگ‌تر پشت و باسن که ممکن است سفت شده یا اسپاسم داشته باشند، کمک کند.

تزریقات نخاعی: تزریقاتی همانند کورتیکواستروئیدها ممکن است تسکین کوتاه‌مدت (معمولاً تا سه ماه) را فراهم کنند. این تزریقات معمولاً شامل بی‌حسی موضعی می‌شوند؛ بنابراین ناراحتی کمتری ایجاد می‌کند.

گزینه‌های جراحی برای رفع آسیب ایجاد شده در سیاتیک

هنگامی که Sciatica شدید باشد، جراحی ممکن است بهترین گزینه باشد. معمولاً پزشکان عمل جراحی را توصیه نمی‌کنند، مگر اینکه علائمی داشته باشید که نشان ‌دهد آسیب عصبی رخ ‌داده است. همچنین اگر درد شدیدی دارید که شما را از کارکردن یا انجام فعالیت‌های روزانه باز می‌دارد یا اگر علائم شما پس از شش تا هشت هفته درمان محافظه‌کارانه بهبود نیافت، ممکن است جراحی را توصیه کنند. گزینه‌های جراحی برای درمان سیاتیک عبارت‌اند از:

دیسککتومی: در طی این عمل جراحی، قطعات یا بخش‌های کوچکی از فتق دیسک که بر روی عصب فشار می‌آورند، برداشته می‌شود.

لامینکتومی: هر مهره دارای قسمت عقبی به نام لامینا است (در کنار مهره درست زیر پوست پشت شما قرار دارد). لامینکتومی شامل برداشتن بخشی از لامینا است که روی اعصاب نخاعی فشار می‌آورد.

درمان سیاتیک برای همیشه

درمان قطعی سیاتیک یعنی به معنای ازبین‌بردن کامل و دائمی مشکل، همیشه امکان‌پذیر نیست. Sciatica معمولا به دلیل فشرده‌شدن عصب سیاتیک رخ می‌دهد که می‌تواند ناشی از فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی یا سایر مشکلات ستون فقرات باشد. درحالی‌که درمان‌های مختلفی برای کاهش درد و بهبود عملکرد وجود دارد، اما عوامل مختلفی همانند علت اصلی Sciatica، شدت آن و شرایط کلی فرد بر نتیجه درمان تأثیر می‌گذارند.

درمان عصب سیاتیک پای چپ

درمان عصب سیاتیک پای چپ معمولا شامل ترکیبی از داروها، مراقبت در منزل، مراجعه به‌موقع به متخصص ارتوپدی و ورزش می‌شود. علائم حدود 80 الی 90 درصد از مبتلایان به Sciatica حاد، طی چند هفته با مراجعه به پزشک ارتوپدی برطرف خواهد شد. انتخاب‌های مختلفی برای درمان عصب سیاتیک پای چپ وجود دارد که با توجه به علت ایجاد، می‌تواند متفاوت باشد.

درمان زود سیاتیک پای راست

Sciatica با درد تیرکشنده از کمر به پایین پا همراه است. این درد به دلیل فشرده شدن عصب سیاتیک ایجاد می‌شود و درمان زودهنگام آن بسیار مهم است، زیرا موجب می‌شود که علائم زودتر بهبود پیدا کنند و از پیشرفت بیماری جلوگیری شود. روش‌های درمان زود سیاتیک پای راست شامل استراحت کافی، کمپرس سرد و گرم، داروها، فیزیوتراپی، تزریقات و یوگا و پیلاتس می‌شود.

آیا می‌توان از سیاتیک پیشگیری کرد؟

چندین اصلاح سبک زندگی ممکن است به پیشگیری از سیاتیک کمک کند. در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد:

• داشتن فعالیت بدنی منظم و کافی
• حفظ وضعیت بدنی مناسب
• حفظ وزن متوسط
• اجتناب از سیگارکشیدن
• انجام کارهای سنگین با تکنیک‌های مناسب

پزشک می‌تواند توصیه‌های بیشتری در مورد راه‌هایی برای کاهش احتمال Sciatica ارائه دهد.

سوالات متداول در مورد Sciatica