بورسیت زانو یکی از مشکلات شایع در مفصل زانو است که می‌تواند باعث درد و محدودیت حرکت شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که کیسه‌های کوچک پر از مایع به نام «بورس‌ها» که به‌طور طبیعی در اطراف مفصل زانو وجود دارند، ملتهب می‌شوند. این التهاب می‌تواند به‌طور ناگهانی و یا به‌مرور زمان شروع شود و برای افرادی که به‌طور مداوم از زانو استفاده می‌کنند، مانند ورزشکاران یا افرادی که شغل‌های فیزیکی دارند، بسیار آزاردهنده باشد.
در این مقاله از وبسایت پزشکی مجله طبی، قصد داریم به‌طور کامل به بورسیت زانو بپردازیم و شما را با علل، علائم، روش‌های درمانی و نکات پیشگیری از آن آشنا کنیم. اگر شما هم از درد زانو رنج می‌برید و می‌خواهید بیشتر در مورد این مشکل بدانید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
بورسیت زانو به التهاب یکی از بورس‌های زانو گفته می‌شود. بورس‌ها کیسه‌های کوچکی از مایع هستند که در اطراف مفاصل قرار دارند و از آنها به‌عنوان بالشتک‌های حفاظتی برای جلوگیری از اصطکاک بین استخوان‌ها و بافت‌های نرم استفاده می‌شود. وقتی این بورس‌ها ملتهب شوند، ممکن است درد، تورم و حساسیت در ناحیه زانو ایجاد شود.
در حالت طبیعی، بورس‌ها به‌طور معمول وظیفه دارند تا حرکت مفاصل را راحت‌تر کنند. به عبارت دیگر، بورس‌ها به‌عنوان «بالشتک‌های نرم» عمل می‌کنند که از تماس مستقیم و آسیب به بافت‌های اطراف مفصل جلوگیری می‌کنند. اما زمانی که فشار زیاد یا آسیب به بورس‌ها وارد می‌شود، آنها متورم می‌شوند و باعث درد و ناراحتی در زانو می‌گردند. این التهاب می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد، از جمله فشار بیش از حد، آسیب‌های قبلی، یا حتی شرایط خاصی مانند آرتریت. در برخی موارد، بورسیت زانو می‌تواند به‌طور ناگهانی و یا به‌مرور زمان رخ دهد.
بورسیت زانو می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از این دلایل قابل پیشگیری هستند، در حالی که برخی دیگر به‌طور طبیعی و به‌دلیل شرایط فیزیکی خاص بدن به‌وجود می‌آیند. در اینجا، به بررسی مهم‌ترین علل درد زانو و عوامل خطر این عارضه می‌پردازیم:
یکی از علت‌های اصلی بورسیت زانو، فشار یا اصطکاک زیاد بر روی بورس‌های اطراف زانو است. افرادی که فعالیت‌های فیزیکی زیادی انجام می‌دهند یا به‌طور مکرر از زانو استفاده می‌کنند، مانند ورزشکاران یا کارگران ساختمانی، ممکن است دچار این مشکل شوند.
افرادی که قبلاً در ناحیه زانو آسیب دیده‌اند یا در گذشته جراحت‌هایی در این ناحیه داشته‌اند، بیشتر در معرض بورسیت قرار دارند. حتی اگر آسیب قدیمی باشد، فشار یا فعالیت زیاد می‌تواند به التهاب بورس‌ها منجر شود.
با افزایش سن، مفاصل بدن کمتر انعطاف‌پذیر می‌شوند و بورس‌ها ممکن است بیشتر مستعد التهاب شوند. در افراد مسن‌تر، شانس ابتلا به بورسیت زانو به‌دلیل کاهش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات اطراف زانو افزایش می‌یابد.
برخی بیماری‌های التهابی مانند آرتروز زانو می‌توانند بورس‌ها را تحت تأثیر قرار دهند و باعث التهاب آنها شوند. افرادی که به این بیماری‌ها مبتلا هستند، بیشتر در معرض بورسیت قرار دارند.
اضافه وزن یا چاقی می‌تواند فشار اضافی بر مفاصل و بورس‌های زانو وارد کند، که در نتیجه باعث ایجاد بورسیت می‌شود. در افراد دارای اضافه وزن، احتمال ابتلا به مشکلات مفصلی از جمله بورسیت زانو بیشتر است.
علائم بورسیت زانو معمولاً با درد و التهاب در ناحیه زانو همراه است. این علائم می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند، اما به طور کلی، برخی از رایج‌ترین نشانه‌ها به شرح زیر است:
درد شدید یا خفیف در ناحیه زانو، به‌ویژه در قسمت جلویی یا کناری آن، یکی از رایج‌ترین علائم بورسیت است. این درد ممکن است هنگام راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها یا حتی نشستن طولانی‌مدت شدیدتر شود. در برخی موارد، درد به حدی می‌رسد که فرد نمی‌تواند به راحتی زانو بزند یا حرکت کند.
بیشتر بخوانید: بهترین بیمارستان دولتی ارتوپدی تهران کدام است؟
یکی دیگر از علائم شایع بورسیت، تورم است. بورس‌های ملتهب ممکن است باعث افزایش حجم و برجستگی در ناحیه زانو شوند. این تورم می‌تواند به‌صورت مشهود قابل مشاهده باشد و گاهی با لمس کردن ناحیه زانو، احساس گرما و حساسیت بیشتری می‌شود.
بورسیت ممکن است باعث محدودیت در حرکت زانو شود. فرد مبتلا به این مشکل ممکن است احساس کند که نمی‌تواند زانو را به‌طور کامل خم کند یا صاف کند. این مسئله می‌تواند فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، دویدن یا حتی ایستادن را دشوار کند.
در ناحیه‌ای که بورس‌ها متورم شده‌اند، لمس ممکن است درد شدیدتری ایجاد کند. به‌طور معمول، این حساسیت در نزدیکی قسمت‌های خارجی و جلویی زانو بیشتر دیده می‌شود.
در برخی موارد، درد بورسیت در شب‌ها شدت می‌گیرد و خواب فرد را مختل می‌کند. این ممکن است به دلیل تغییرات فشار در مفصل زانو یا حرکت در طول شب باشد.
تشخیص بورسیت زانو از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا این بیماری می‌تواند با علائم مشابه سایر مشکلات زانو مانند آرتریت یا آسیب‌های ورزشی اشتباه گرفته شود. پزشکان برای تشخیص دقیق بورسیت ابتدا از یک سری مراحل ساده اما دقیق استفاده می‌کنند:
اولین گام در تشخیص بورسیت ، بررسی تاریخچه پزشکی شما است. پزشک از شما می‌پرسد که آیا به تازگی آسیب دیده‌اید، آیا فعالیت‌های ورزشی یا شغلی شما به‌طور مکرر فشار زیادی به زانو وارد کرده است، یا آیا علائم دیگری مثل درد، تورم یا محدودیت حرکت در زانو دارید.
بعد از تاریخچه پزشکی، پزشک زانوی شما را معاینه می‌کند. در این مرحله، پزشک ممکن است زانوی شما را لمس کرده و نواحی مختلف آن را بررسی کند تا مطمئن شود که التهاب یا حساسیت در اطراف مفصل وجود دارد یا نه. همچنین، از شما خواسته می‌شود که زانوی خود را خم کنید یا صاف کنید تا دامنه حرکت بررسی شود و پزشک متوجه شود که آیا حرکات زانو محدود شده‌اند یا خیر.
در صورتی که معاینه بالینی کافی نباشد، پزشک ممکن است به تصویربرداری متوسل شود. رادیوگرافی (X-ray) برای بررسی آسیب‌های استخوانی و رد احتمال سایر مشکلات مفصلی انجام می‌شود. اما برای بررسی دقیق‌تر بافت‌های نرم، مانند بورس‌ها، پزشک ممکن است از MRI استفاده کند که تصویری دقیق‌تر از التهاب بورس‌ها و سایر مشکلات مربوط به مفصل زانو می‌دهد.
اگر پزشک مشکوک به عفونت یا التهاب شدید در بورس‌ها باشد، ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر از مایع داخل بورس نمونه‌برداری کند. این مایع سپس به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا بررسی‌های لازم انجام گیرد.
درمان این عارضه بستگی به شدت التهاب و علت بروز آن دارد. خوشبختانه، اکثر موارد بورسیت زانو با درمان‌های غیرجراحی قابل مدیریت هستند. در اینجا، به چند روش درمانی که معمولاً برای بورسیت استفاده می‌شود، پرداخته‌ایم:
مقاله مرتبط: درد پشت زانو | بهترین درمان خانگی درد پشت زانو
در بسیاری از موارد، بورسیت زانو با استفاده از روش‌های ساده خانگی بهبود می‌یابد. این درمان‌ها می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند:
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کنند. این داروها معمولاً بدون نسخه در دسترس هستند و مصرف آنها می‌تواند به بهبود علائم بورسیت کمک کند. لیست این داروها عبارت‌اند از:
اگر درد و التهاب با درمان‌های خانگی و دارویی کاهش نیابد، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئیدهایی مانند آمپول متیل پردنیزولون را پیشنهاد دهد. این درمان می‌تواند به سرعت التهاب را کاهش دهد و درد را تسکین دهد. تزریق به‌طور معمول در موارد شدیدتر بورسیت یا زمانی که علائم به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند انجام می‌شود.
پس از کاهش التهاب، فیزیوتراپی زانو می‌تواند به بازگرداندن عملکرد طبیعی زانو کمک کند. فیزیوتراپی شامل تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف زانو است که به تثبیت مفصل کمک می‌کند و از بازگشت بورسیت جلوگیری می‌کند.
در موارد نادر و در صورتی که سایر روش‌های درمانی مؤثر واقع نشوند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. جراحی معمولاً برای برداشتن بورس ملتهب انجام می‌شود و تنها در موارد شدید و مزمن بورسیت که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، توصیه می‌شود.
پیشگیری از بورسیت اهمیت زیادی دارد، به‌ویژه برای کسانی که به‌طور مداوم از زانو استفاده می‌کنند یا در معرض فشارهای مکرر به مفصل زانو هستند. در اینجا چندین راهکار ساده برای پیشگیری از بورسیت زانو آورده‌ایم:
یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از بورسیت، تقویت عضلات اطراف زانو است. عضلات قوی‌تر می‌توانند فشار کمتری به بورس‌های زانو وارد کنند و از آسیب دیدن آنها جلوگیری کنند. تمرینات مانند اسکات، کشش عضلات ران، و تمرینات تقویتی دیگر می‌توانند به تقویت عضلات زانو کمک کنند.
برای افرادی که به‌طور مکرر از زانو استفاده می‌کنند (مانند ورزشکاران یا افرادی که شغل‌های فیزیکی دارند)، استفاده از زانوبند می‌تواند از فشار زیاد به مفصل زانو جلوگیری کند و احتمال ابتلا به بورسیت را کاهش دهد. این تجهیزات می‌توانند مانند بالشتک‌هایی برای زانو عمل کنند و از آسیب‌دیدگی آن محافظت کنند.
قبل از هر فعالیت ورزشی، مهم است که زانوها و سایر مفاصل به‌طور کامل گرم شوند. گرم کردن عضلات و مفاصل قبل از تمرین، به کاهش احتمال آسیب کمک می‌کند. استفاده از حرکات کششی مناسب و انجام تمرینات سبک می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌دیدگی بورس‌ها کمک کند.
اگر شما در معرض فشار زیاد بر روی زانو هستید، سعی کنید فعالیت‌های سنگین را به حداقل برسانید. فعالیت‌هایی که باعث وارد شدن فشار مکرر به زانو می‌شوند، مانند دویدن طولانی‌مدت یا بلند کردن اجسام سنگین، ممکن است به بورس‌ها آسیب برساند و بورسیت زانو ایجاد کند.
اضافه وزن می‌تواند فشار زیادی به مفاصل، به‌ویژه زانوها وارد کند. کاهش وزن می‌تواند به کاهش فشار بر روی بورس‌ها و مفصل زانو کمک کند و احتمال ابتلا به بورسیت را کاهش دهد. رژیم غذایی سالم و فعالیت‌های ورزشی مناسب به کاهش وزن و حفظ سلامت مفاصل کمک می‌کنند.
پس از درمان بورسیت، مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز است تا از بازگشت التهاب و درد جلوگیری شود و روند بهبودی سرعت گیرد. این مراقبت‌ها شامل چندین مرحله ساده اما موثر هستند که می‌توانند به حفظ سلامت زانو کمک کنند.
در روزهای اولیه پس از درمان، استراحت یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید انجام دهید. اجتناب از انجام فعالیت‌های سنگین یا هر گونه فعالیتی که فشار زیادی به زانو وارد می‌کند، به روند بهبودی کمک می‌کند. همچنین، بهتر است از ایستادن یا راه رفتن طولانی‌مدت در این مدت خودداری کنید تا به زانو فرصت بهبودی داده شود.
برای کاهش تورم و التهاب در ناحیه زانو، می‌توانید از یخ استفاده کنید. یخ به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کند. برای این کار، کیسه یخ را در یک پارچه تمیز پیچیده و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی زانو قرار دهید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
پس از کاهش التهاب اولیه، فیزیوتراپی زانو می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد زانو ایفا کند. فیزیوتراپی شامل تمریناتی است که به تقویت عضلات اطراف زانو کمک می‌کند و از بازگشت بورسیت جلوگیری می‌کند. فیزیوتراپ شما ممکن است تمرینات خاصی برای شما تجویز کند تا انعطاف‌پذیری و قدرت زانو را بهبود بخشد.
زانوبند زاپیامکس با ترکیب امواج اولتراسوند، مادون‌قرمز و پالس الکتریکی، به کاهش التهاب و درد ناشی از بورسیت زانو کمک می‌کند. این دستگاه به بهبود گردش خون در ناحیه زانو و تسریع فرآیند ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند، به‌طوری که باعث کاهش تورم و بازگشت عملکرد طبیعی مفصل زانو می‌شود.
پس از درمان، پیگیری منظم وضعیت زانو و مشاوره با پزشک بسیار مهم است. در برخی موارد، ممکن است نیاز به تزریق دوباره کورتیکواستروئید یا درمان‌های دیگر باشد. همچنین، پزشک شما می‌تواند وضعیت زانو را بررسی کند و توصیه‌هایی برای ادامه مراقبت‌های خانگی یا فیزیوتراپی ارائه دهد.
بورسیت زانو یکی از مشکلات رایج و دردناک مفصل است که می‌تواند زندگی روزمره افراد را مختل کند. خوشبختانه، این مشکل با تشخیص به موقع و درمان‌های مناسب، از جمله استراحت، داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی و در موارد خاص، جراحی، قابل درمان است. اگر شما هم از درد و تورم زانو رنج می‌برید، می‌توانید با مراجعه به پزشک و استفاده از روش‌های درمانی، به‌سرعت بهبود یابید.
همچنین، پیشگیری از بورسیت از اهمیت زیادی برخوردار است. تقویت عضلات اطراف زانو، استفاده از تجهیزات حمایتی، گرم کردن قبل از ورزش و رعایت وزن سالم می‌تواند به جلوگیری از بروز بورسیت و حفظ سلامت مفاصل کمک کند.
در نهایت، به یاد داشته باشید که مراقبت‌های پس از درمان نیز نقش مهمی در بهبودی سریع‌تر و جلوگیری از بازگشت بورسیت دارند. بنابراین، به توصیه‌های پزشک خود توجه کنید و از روش‌های پیشنهادی برای کاهش التهاب و درد استفاده نمایید. اگر شما یا عزیزانتان با این مشکل مواجه هستید، با انجام اقدامات پیشگیرانه و درمان‌های صحیح می‌توانید به‌راحتی با این مشکل مقابله کنید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.
در این بخش، به برخی از سوالات رایج در مورد این عارضه ناخوشایند پاسخ خواهیم داد. این سوالات معمولاً از سوی افرادی مطرح می‌شوند که به دنبال اطلاعات بیشتری درباره این مشکل و روش‌های درمان آن هستند.
در بیشتر موارد، با درمان‌های خانگی ساده مانند استراحت، استفاده از یخ و مصرف داروهای ضد التهاب بهبود می‌یابد. با این حال، در صورت عدم درمان یا شدیدتر شدن علائم، ممکن است نیاز به درمان‌های پزشکی بیشتری مانند تزریق کورتیکواستروئید یا حتی جراحی باشد.
اگر درد زانو ادامه پیدا کرد یا به‌طور مداوم افزایش یافت، یا اگر زانو به شدت متورم شد و نمی‌توانید آن را حرکت دهید، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر علائم بورسیت با تب یا احساس گرمای زیاد در ناحیه زانو همراه بود، ممکن است نشان‌دهنده عفونت باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
ورزش‌های مناسب و فیزیوتراپی می‌توانند به تقویت عضلات اطراف زانو کمک کنند و از بروز بورسیت مجدد جلوگیری کنند. با این حال، در مراحل اولیه التهاب، بهتر است از ورزش‌های سنگین خودداری کنید و تمرکز را بر استراحت و کاهش التهاب بگذارید. پس از بهبودی، تمرینات تقویتی می‌توانند به بازگشت عملکرد طبیعی زانو کمک کنند.
خیر معمولاً با درمان‌های غیرجراحی قابل درمان است. جراحی معمولاً آخرین گزینه است و فقط در صورتی توصیه می‌شود که بورسیت مزمن شده باشد و به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد. در بیشتر موارد، استراحت، داروها و فیزیوتراپی کافی هستند.
بله، در برخی موارد بورسیت ممکن است دوباره بازگردد، به‌ویژه اگر علت زمینه‌ای مانند فشار زیاد بر زانو یا عدم تقویت عضلات اطراف آن ادامه یابد. برای پیشگیری از بازگشت بورسیت، لازم است که از تجهیزات حمایتی استفاده کنید، تمرینات تقویتی را انجام دهید و از انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین خودداری کنید.
