با آمپول هیالورونیک اسید برای آرتروز زانو آشنا شوید. بررسی هزینه، عوارض، برندها و مقایسه آن با سایر روش‌ها.
- تیم تحریریه
زانو را مانند یک موتور در نظر بگیرید که برای حرکت روان و بدون اصطکاک، به روغن‌کاری نیاز دارد. این روغن طبیعی در بدن ما، هیالورونیک اسید نام دارد. با پیشرفت آرتروز و ساییدگی، این مایع روان‌کننده کاهش یافته و نتیجه آن خشکی، درد و صدای مفصل است. در چنین شرایطی، آمپول هیالورونیک اسید به عنوان یک راهکار درمانی مدرن، دقیقاً همین مایع از دست رفته را به مفصل بازمی‌گرداند.
این روش که به آن ویسکوساپلیمنتیشن نیز می‌گویند، با تزریق کورتون‌ها یا PRP متفاوت است و هدف اصلی آن روان‌سازی و کاهش اصطکاک است. این مقاله از مجله طبی، به صورت جامع به بررسی این تزریق، از کاربردهای دقیق آن برای آرتروز زانو گرفته تا مقایسه برندها، مراقبت‌های بعد از تزریق و پاسخ به این سوال که آیا شما کاندید مناسبی برای این درمان هستید یا خیر، می‌پردازد.
آمپول هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid Injection) یکی از روش‌های نوین درمانی برای کاهش درد، بهبود حرکت مفاصل و افزایش روان‌سازی غضروف‌هاست. هیالورونیک اسید به‌طور طبیعی در مایع سینوویال مفاصل وجود دارد و وظیفه‌اش روان کردن مفصل، جذب فشار، کاهش اصطکاک و کمک به تغذیه غضروف است.
در بیماران مبتلا به آرتروز یا ساییدگی مفصل، سطح طبیعی این ماده در مفصل کاهش پیدا می‌کند و باعث خشکی، درد، التهاب و صدای مفصل هنگام حرکت می‌شود. آمپول هیالورونیک اسید به‌صورت تزریق مستقیم داخل مفصل (معمولاً مفصل زانو) انجام می‌شود تا کمبود این ماده را جبران کند و مفصل را دوباره روان و بدون درد سازد.
پاسخ: اگر زانوی شما به‌دلیل آرتروز خشک شده، صدای ساییدگی دارد یا با هر حرکت، دچار درد درونی، قفل شدن یا التهاب می‌شود، آمپول هیالورونیک اسید می‌تواند انتخاب مؤثری باشد. به‌ویژه اگر عکس رادیولوژی یا MRI نشان دهد غضروف‌تان تحلیل رفته ولی هنوز به مرحله جراحی نرسیده‌اید.
همچنین در برخی موارد، پزشکان برای مفاصل دیگر مانند لگن، شانه یا مچ پا نیز از همین تزریق استفاده می‌کنند، البته با هدایت سونوگرافی یا دستگاه تصویر‌برداری. مقاله مرتبط: علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن.
کاربرانی که دنبال تزریق برای مفصل هستند، معمولاً بین سه گزینه گیر می‌افتند: کورتون، PRP، یا هیالورونیک اسید. سؤال مهم اینجاست:
| ویژگی | هیالورونیک اسید | کورتون | PRP (پلاسمای غنی‌شده از پلاکت) |
|---|---|---|---|
| نوع اثر | جایگزین روان‌کننده مفصل | ضدالتهاب قوی | بازسازی بافت با تحریک پلاکت |
| مدت اثر | ۶ ماه تا ۱ سال | ۲ تا ۳ هفته | متغیر (۲-۶ ماه) |
| زمان شروع اثر | بعد از ۱ هفته | سریع (۲۴-۴۸ ساعت) | ۷-۱۰ روز |
| عوارض احتمالی | بسیار کم | پوکی استخوان، تضعیف مفصل | التهاب موقت |
| دفعات مجاز تزریق | هر ۶ ماه یا سالی یک‌بار | فقط ۳ بار در یک مفصل | ۱ تا ۳ بار در سال |
برخلاف تصور، آمپول هیالورونیک اسید فقط مخصوص سالمندان نیست. این آمپول برای افراد مختلف بسته به شرایط مفصل‌شان تجویز می‌شود. مهم‌تر از سن، میزان تحلیل مفصل و نوع آرتروز شماست. پیشنهاد می‌شود مقاله آمپول هیدروکورتیزون؛ از درمان درد زانو تا دیسک کمر را در وبسایت مجله طبی مطالعه کنید.
در اغلب بیماران، اثرگذاری این آمپول تدریجی است، نه فوری. برخلاف آمپول‌های کورتون که معمولاً ۲۴ تا ۴۸ ساعته اثر می‌گذارند، هیالورونیک اسید به چند روز زمان نیاز دارد تا وارد فضای مفصلی شده و بافت مفصل را روان کند. بیشتر بدانید: آمپول متیل پردنیزولون؛ از درمان دیسک کمر تا ام‌اس
در بازار ایران و جهان، برندهای مختلفی از این آمپول وجود دارد که در کیفیت، مقدار ماده مؤثره، تعداد تزریق و ماندگاری با هم تفاوت دارند.
| برند | کشور سازنده | حجم / دوز | دفعات تزریق |
|---|---|---|---|
| Synvisc One | آمریکا | 6ml (دوز واحد) | فقط یک بار |
| Durolane | سوئد | 3ml | فقط یک بار |
| Orthovisc | آمریکا | 2ml | ۳ تزریق هفتگی |
| Hyalgan | ایتالیا | 2ml | ۵ تزریق هفتگی |
| Ostenil Plus | آلمان | 2ml | ۱ تزریق |
پزشک با توجه به وضعیت مفصل، بودجه بیمار، تجربه قبلی با برندها و موجودی دارو در بازار، بهترین نوع را پیشنهاد می‌دهد. مقاله پیشنهادی: ایبوپروفن برای زانو و کمردرد؛ بررسی کامل قرص و پماد ایبوپروفن برای دردهای عضلانی
پاسخ: خیر، نیاز به ناشتایی نیست و تزریق معمولاً در کلینیک یا مطب به‌صورت سرپایی و در مدت کوتاه انجام می‌شود. در بسیاری از موارد از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود تا بیمار دردی احساس نکند.
برای به‌حداکثر رساندن تأثیر آمپول، باید مراقبت‌های ساده‌ای را رعایت کرد:
در صورت تب، درد شدید یا قرمزی غیرطبیعی اطراف مفصل، حتماً با پزشک تماس بگیرید؛ احتمال عفونت مفصل، هرچند نادر، باید بررسی شود. بیشتر بخوانید: پماد کتوپروفن؛ تسکین هدفمند درد زانو، کمر و التهاب عضلات
تزریق این آمپول در سال‌های اخیر تبدیل به یکی از روش‌های محبوب غیرجراحی برای تسکین دردهای مفصلی، مخصوصاً زانو شده است. مزایای آن شامل:
هرچند اثرگذاری این آمپول در بسیاری از بیماران چشمگیر است، اما برخی نکات منفی هم دارد:
آیا این آمپول عوارض دارد؟ چه زمانی باید نگران شویم؟
به‌طور کلی، این تزریق در گروه ایمن‌ترین درمان‌های غیرجراحی مفصل قرار می‌گیرد، اما در موارد کمی ممکن است با واکنش‌هایی همراه باشد:
این موارد معمولاً موقتی هستند و با استراحت و کمپرس سرد بهبود می‌یابند. مقاله پیشنهادی: قرص سیکلوبنزاپرین برای کمردرد و گرفتگی عضلات
بله، تزریق هیالورونیک اسید قابل تکرار است، اما باید با نظارت پزشک انجام شود. هدف این تزریق بازسازی جزئی فضای مفصلی و کاهش اصطکاک است، و معمولاً بسته به نوع دارو و شدت آسیب مفصل، تعداد دفعات تزریق متفاوت خواهد بود.
تکرار مداوم بدون بررسی وضعیت مفصل می‌تواند بی‌اثر باشد و بار مالی یا عارضه به‌همراه داشته باشد. پیشنهاد می‌شود مقاله، قرص استامینوفن برای کمر درد و زانو درد را برای آشنایی با دیگر روش های درمان زانو و کمر درد، حتما مطالعه کنید.
بسته به نوع برند و وارداتی یا تولید داخل بودن، هزینه تزریق بسیار متفاوت است. در سال ۱۴۰۳–۱۴۰۴، قیمت‌های حدودی به‌شرح زیر است:
| برند | تعداد تزریق | قیمت هر آمپول (ایران) |
|---|---|---|
| Synvisc One | یک بار | حدود ۸ تا ۱۲ میلیون تومان |
| Durolane | یک بار | حدود ۷ تا ۹ میلیون تومان |
| Hyalgan | ۵ بار | حدود ۱ تا ۱.۵ میلیون تومان هر واحد |
| Ostenil | یک بار | حدود ۵ تا ۶ میلیون تومان |
هزینه پزشک و تزریق جداگانه محاسبه می‌شود (معمولاً ۳۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان).
در ایران، اغلب برندهای مطرح فقط از طریق واردات با موجودی محدود در داروخانه‌های خاص عرضه می‌شوند و مشمول بیمه نیستند.
برای پاسخ دقیق، باید هر روش را از نظر مکانیسم اثر، سرعت عملکرد و پایداری درمان مقایسه کرد:
| روش درمانی | مکانیسم اثر | سرعت کاهش درد | مدت‌زمان اثر | خطر عارضه |
|---|---|---|---|---|
| هیالورونیک اسید | افزایش لغزندگی مفصل و تغذیه غضروف | کند (۱–۲ هفته) | تا ۶–۱۲ ماه | بسیار کم |
| کورتون (تزریق استروئید) | سرکوب فوری التهاب | بسیار سریع (چند ساعت) | کوتاه‌مدت (۲–۴ هفته) | بالا (تضعیف مفصل در تزریق مکرر) |
| PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) | بازسازی و ترمیم بافت مفصلی | متوسط (۲–۳ هفته) | میان‌مدت (۳–۶ ماه) | کم، اما بستگی به فرد دارد |
برای بسیاری از افراد، تزریق داخل مفصل یا مصرف داروهای شیمیایی، به دلایل مختلف (ترس از سوزن، بیماری زمینه‌ای، عوارض گوارشی و…) گزینه مناسبی نیست. در چنین شرایطی، استفاده از تجهیزات پزشکی پیشرفته مانند زانوبند زاپیامکس و کمربند پلاتینر می‌تواند یک راه‌حل مؤثر، ایمن و خانگی باشد.
زانوبند زاپیامکس با ترکیب سه تکنولوژی همزمان یعنی:
مفصل را از درون تحریک می‌کند، درد را کاهش می‌دهد، خشکی زانو را از بین می‌برد و به مرور زمان موجب بهبود عملکرد مفصل می‌شود؛ بدون نیاز به مصرف دارو یا تزریق.
کمربند پلاتینر هم با همین تکنولوژی‌ها به کاهش التهاب اطراف مهره‌ها و تسکین دیسک کمر، سیاتیک یا دردهای مزمن ستون فقرات کمک می‌کند. این دستگاه‌ها در خانه، بدون نیاز به نسخه یا مراجعه به مراکز درمانی، قابل‌استفاده‌اند و برای افراد مسن، بیماران دیابتی، کسانی که نمی‌خواهند تزریق انجام دهند یا دارو مصرف کنند، یک گزینه طلایی محسوب می‌شوند.
اگر پزشک به شما تزریق آمپول هیالورونیک اسید را پیشنهاد داده، احتمالاً با اسامی مختلفی روبه‌رو شده‌اید. این دارو با برندهای گوناگونی در بازار عرضه می‌شود که در دوز، تعداد تزریق، طول مدت اثر و کشور تولیدکننده تفاوت دارند.
| برند | کشور سازنده | دفعات تزریق | ویژگی خاص |
|---|---|---|---|
| Synvisc-One | آمریکا | یک‌بار تزریق | ویسکوزیته بالا، ماندگاری تا ۱۲ ماه |
| Durolane | سوئد | یک‌بار تزریق | تک‌دوز با تأثیر سریع |
| Ostenil | سوئیس | یک‌بار یا سه‌بار | مناسب مفاصل کوچک‌تر |
| Orthovisc | آمریکا | سه تزریق | مناسب آرتروز متوسط |
| Hyalgan | ایتالیا | پنج تزریق | برند اقتصادی‌تر با تاریخچه طولانی |
در ایران به‌دلیل محدودیت واردات، بعضی برندها نایاب می‌شوند یا قیمت آن‌ها افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است جایگزین مناسبی پیشنهاد دهد. همیشه از داروخانه معتبر خرید کنید.
با توجه به قیمت بالای این دارو، متأسفانه نمونه‌های تقلبی و فیک آن در برخی مراکز غیراعتبار عرضه می‌شوند. نکات زیر می‌تواند به شما در تشخیص نمونه اصل کمک کند:
از خرید آمپول هیالورونیک اسید از پیج‌های اینستاگرامی، عطاری‌ها یا مراکز بدون مجوز پزشکی جداً خودداری کنید. همیشه فقط از داروخانه‌های مجاز یا کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی تهیه نمایید.
بیشترین بهره را از تزریق هیالورونیک اسید می‌برند، به‌ویژه اگر دچار خشکی مفاصل و آرتروز متوسط باشند.
به دلیل کاهش استروژن و تغییرات استخوانی، ممکن است خشکی و درد مفاصل افزایش یابد. این تزریق می‌تواند تا حد زیادی عملکرد مفصل را بازگرداند.
در بیماران دیابتی، قلبی، کلیوی یا کسانی که نمی‌توانند داروی خوراکی یا کورتون مصرف کنند، این آمپول بهترین گزینه ایمن و بدون عارضه است.
آمپول هیالورونیک اسید برای افرادی که به دنبال یک راهکار غیرجراحی، مؤثر و با کمترین عارضه برای آرتروز و دردهای مفصلی هستند، یک انتخاب هوشمندانه است. با انتخاب برند معتبر، تزریق در مراکز تخصصی، و رعایت مراقبت‌های پس از تزریق، می‌توانید از مزایای آن به‌صورت بلندمدت بهره‌مند شوید.
برای افراد میانسال یا سالمند با آرتروز خفیف تا متوسط که قصد جراحی ندارند یا نمی‌توانند داروهای خوراکی مصرف کنند.
معمولاً هر ۶ تا ۱۲ ماه یک‌بار، بسته به نوع برند و وضعیت مفصل.
تا ۲۴ ساعت اول از فشار زیاد به مفصل، ایستادن طولانی، و دویدن خودداری کنید. کمپرس سرد مفید است.
بسته به شدت آرتروز، سن، هدف درمان و شرایط پزشکی متفاوت است. هیالورونیک اسید برای طولانی‌مدت و کورتون برای درد حاد مناسب‌تر است.
